ماراتن کیش؛ زنگ خطر عادی‌سازی هنجارشکنی‌ها

به گزارش خبرنگار گفتمان کویر، جزیره کیش که سال‌ها به عنوان یکی از مقاصد گردشگری سالم و خانواده‌محور کشور شناخته می‌شد، این روز‌ها به‌واسطه برگزاری برخی برنامه‌های ورزشی و تفریحی، با موجی از انتقادات فرهنگی روبه‌روست.

ماراتن کیش؛ زنگ خطر عادی‌سازی هنجارشکنی‌ها

انتشار تصاویر و ویدئو‌های مربوط به «ماراتن کیش» که در آن پوشش و رفتار برخی شرکت‌کنندگان با عرف اجتماعی و فرهنگی کشور فاصله داشت، حساسیت‌های عمومی را افزایش داده و به بحثی داغ در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است.

عادی‌سازی آرام هنجارشکنی‌ها

کارشناسان فرهنگی معتقدند آنچه در کیش رخ داده، یک رخداد مقطعی یا اشتباه اجرایی نیست، بلکه بخشی از روند تدریجی «عادی‌سازی هنجارشکنی» در ظاهر فعالیت‌های ورزشی است. بر اساس این تحلیل، برخی برگزارکنندگان تلاش می‌کنند با برچسب «رویداد بین‌المللی» یا «آزاد بودن فضای ورزش»، معیار‌های قانونی و فرهنگی کشور را دور بزنند.

جزیره کیش به دلیل موقعیت آزاد تجاری و جذب گردشگران داخلی و خارجی، همواره میزبان برنامه‌های ورزشی، هنری و جشنواره‌های متعدد بوده است. اما تجربه اخیر نشان داد که نبود چارچوب‌های نظارتی دقیق می‌تواند این ظرفیت را به نقطه آسیب‌زا تبدیل کند.

در شرایطی که کیش قابلیت تبدیل‌شدن به «قطب ورزش‌های سالم خانوادگی» را دارد، مدیریت سلیقه‌ای برخی برنامه‌ها این فرصت را به تهدید تبدیل کرده است.

نقش شبکه‌های اجتماعی در تشدید حساسیت‌ها

انتشار گسترده تصاویر مسابقه، که در آن پوشش برخی افراد کاملاً مغایر با قوانین فرهنگی کشور بود، موجی از واکنش‌ها را رقم زد. برخی از کاربران از «ابتذال» و «ترویج بی‌قیدی» گفتند و گروهی دیگر این رویداد را «هندسه‌سازی ناهنجاری» توصیف کردند.

کارشناسان رسانه می‌گویند سرعت انتشار و تکثیر این تصاویر، اثر فرهنگی اتفاق را چند برابر کرده است؛ زیرا حتی افرادی که در رویداد حضور نداشته‌اند، با صحنه‌هایی مواجه شدند که احساس تعارض فرهنگی ایجاد می‌کند.

مسئولیت برگزارکنندگان؛ از کوتاهی تا انکار

برخی گزارش‌ها حاکی است که برگزارکنندگان رویداد به جای عذرخواهی یا اصلاح روند، تلاش کرده‌اند موضوع را کم‌اهمیت نشان دهند. این رفتار، به باور صاحب‌نظران، خودش بخشی از روند «نهادینه‌سازی خطا» است.

وقتی به جای اصلاح ساختاری، انکار صورت می‌گیرد، پیام آن به جامعه این است که هیچ اقدامی برای جلوگیری از تکرار این اتفاق انجام نخواهد شد.

پیامد‌های فرهنگی و اجتماعی

تداوم چنین رویداد‌هایی بدون نظارت، ارزش‌های خانواده را در سفر به مناطق گردشی تضعیف خواهد کرد و اعتماد عمومی به مدیریت فرهنگی کاهش می‌یابد و تبدیل به یک سبک زندگی در ورزش می‌شود که به بازتولید هنجارشکنی در پوشش می‌انجامد و قطعا دوگانه کاذب میان آزادی و اصول فرهنگی به نفع جامعه نیست.

کارشناسان فرهنگی همواره در مورد این موضوعات در جامعه ایرانی هشدار دادند و این مراسم‌ها قطعا الگو سازی اشتباه برای نسل جوان است که محدود به زمان نمی‌شود بلکه در بلندمدت می‌تواند سبک زیست اجتماعی مناطقی مانند کیش را تغییر دهد.

لزوم بازنگری جدی در سیاست‌گذاری رویداد‌های ورزشی

تجربه اخیر ماراتن کیش نشان می‌دهد که، خط‌مشی‌ها و دستورالعمل‌های فرهنگی موجود یا به‌روزرسانی نشده‌اند یا به درستی اجرا نمی‌شوند و نیاز به حضور ناظران حرفه‌ای فرهنگی در کنار تیم‌های ورزشی احساس می‌شود و در این حوزه باید کارگروهی مشترک میان وزارت ورزش، دبیرخانه مناطق آزاد و نهاد‌های فرهنگی تشکیل شود و مجوز‌های برگزاری رویداد باید دارای ضوابط مشخص پوشش، رفتار و تبلیغات باشد.

کیش می‌تواند به الگوی مثبت تبدیل شود

کیش نه‌تنها ظرفیت آسیب ندارد، بلکه می‌تواند فرصتی برای معرفی ورزش پاک، گردشگری سالم و خانواده‌محور باشد. اما این پتانسیل نیازمند مدیریت هوشمند و حساسیت فرهنگی است؛ که اگر نظارت کارشناسی و اجرای دقیق قانون در اولویت قرار گیرد، رویداد‌های ورزشی می‌توانند به سربازان فرهنگ تبدیل شوند، نه بستری برای نمایش سبک‌های زیستی بیگانه با ارزش‌های جامعه.

ماراتن کیش تنها یک رویداد ورزشی نبود؛ یک هشدار فرهنگی بود. هشدار نسبت به اینکه کوچک‌ترین غفلت در برنامه‌های عمومی می‌تواند روندی از «عادی‌سازی ناهنجاری‌ها» را آغاز کند. اکنون، انتظار افکار عمومی از مسئولان این است که با بازبینی سیاست‌ها، نظارت مؤثر و جلوگیری از تکرار این اتفاقات، جایگاه فرهنگی کیش را حفظ کنند.